Bezpieczeństwo pracy to temat szeroko dyskutowany, który dotyczy szczególnie produktów przeznaczonych do pracy na wysokości, takich jak drabiny, rusztowania stacjonarne i ruchome, platformy jezdne. Produkty te muszą spełniać europejskie normy w zakresie bezpieczeństwa, gwarantujące bezpieczeństwo wszystkich, którzy pracują na wysokości:
- użytkowników drabin,
- monterów i/lub użytkowników rusztowań stacjonarnych i ruchomych,
- użytkowników podnośników jezdnych i stacjonarnych,
- osób pracujących na dachach czyli monterów anten, elektryków, innych pracowników.
Na rynku jest wiele produktów przeznaczonych dla użytkowników drabin i rusztowań do użytku profesjonalnego i hobbystycznego. Zorientowanie się, czy spełniają one wymagania norm w zakresie pracy na wysokości może się zatem wydawać trudne. Firmy budowlane mają wiedzę na temat certyfikatów wydawanych na podstawie PN-EN 131 dla drabin przenośnych czy PN-EN 1004 dla rusztowań przenośnych i stacjonarnych. Jednak użytkownicy prywatni nie zawsze orientują się w tych wymaganiach. Dlatego sprzedawcy drabin i rusztowań muszą zawsze mieć aktualne informacje na temat norm europejskich, żeby udzielać wyczerpujących informacji klientom, bez względu na to czy są to firmy, czy osoby prywatne.
Nie zawsze certyfikat zgodności z normą dla drabin, rusztowań czy podnośników wystarczy, żeby uniknąć wypadków. Bardzo ważne jest także przestrzeganie zasad postępowania i zachowanie określonych środków ostrożności.
Bezpieczeństwo na rusztowaniach ruchomych
Norma PN-EN 1004 reguluje konstrukcję, użytkowanie i konserwację pomostów na kołach i rusztowań ruchomych. Także w tym przypadku stabilność, wytrzymałość podestu roboczego, niedopuszczanie do przekroczenia maksymalnych dopuszczalnych obciążeń muszą iść w parze z przestrzeganiem prawidłowych zasad postępowania, aby zapewnić bezpieczeństwo na rusztowaniach ruchomych. Konieczne jest zatem stosowanie środków ochrony indywidualnej i świadome unikanie takich działań jak na przykład przesuwanie rusztowanie ruchomego, kiedy znajdują się na nim ludzie.
Podstawowe zasady to:
- upewnienie się, że koła rusztowania ruchomego są zablokowane;
- zakotwienie pomostu lub rusztowania ruchomego do konstrukcji, na której się prowadzi prace;
- wypoziomowanie podłoża, na którym poruszają się koła albo, alternatywnie, używanie profesjonalnego rusztowania ruchomego umożliwiającego pracę na nierównym podłożu;
- unikanie nadmiernego wychylania się poza rusztowanie ruchome;
- zakładanie kasku ochronnego nawet, gdy nie pracuje sie na rusztowaniu ruchomym tylko w jego pobliżu.
W przypadku, gdy pomost na kołach (rusztowanie ruchome) zostanie uszkodzony, można rozważyć wymianę uszkodzonych części, zwracając się do doświadczonego sprzedawcy, który potrafi także udzielić potrzebnej pomocy technicznej.
Stabilność rusztowań ruchomych
- Rusztowania wieżowe na kołach należy montować i użytkować tylko warunkach bezwietrznych.
- Stabilizatory należy montować zgodnie ze wskazówkami, w zależności od konfiguracji i wysokości rusztowania.
- Maksymalne dopuszczalne obciążenie poziome, spowodowane na przykład pracami prowadzonymi na przyległej konstrukcji, wynosi 25 kg i rozumiane jest jako suma obciążeń zastosowanych przez poszczególnych operatorów znajdujących się na rusztowaniu.
- Rusztowania wieżowe na kołach pozostawione bez nadzoru z powodu tymczasowego wstrzymania prac albo ze względu na wiatr należy mocno zakotwić do stałej konstrukcji.
- Na szczycie rusztowania nie należy montować dodatkowych nadbudówek ani jakichkolwiek ekranów w postaci elementów szkieletowych, plandek czy innych.
Kontrole wstępne
- Sprawdzić, czy rusztowanie wieżowe na kołach jest zamontowane pionowo, zgodnie z wszystkimi wskazówkami dostawcy mającymi na celu zapewnienie wykonania zgodnie z zasadami sztuki.
- Sprawdzić, czy jakiekolwiek zmiany warunków zewnętrznych nie mogą wpłynąć na bezpieczeństwo użytkowania rusztowania ruchomego (mróz, deszcz, wiatr).
Użytkowanie
- Niedozwolone jest zwiększanie wysokości rusztowań za pomocą drabin, skrzyń lub innych urządzeń.
- Na podest roboczy należy obowiązkowo wchodzić od środka wieży na jeden z trzech możliwych sposobów:
- drabina pionowa ze stopniami, w tym przypadku boczne ramy nośne pełnią funkcję drabiny, ponieważ posiadają antypoślizgową powierzchnię i rozmieszczone są w odległości odpowiadającej przepisowym odstępom,
- pochylona drabina ze stopniami,
- pochylona drabina ze schodkami.
- Wszystkie rusztowania znajdujące się na pomoście, ustawione zgodnie z podanymi wskazówkami, muszą posiadać osłony boczne i deski progowe nawet, gdy używane są jako przejścia, a nie jako podesty robocze.
- Jeśli to możliwe, rusztowania wieżowe na kołach używane na zewnątrz budynków muszą być bezpiecznie zamocowane do budynku lub do innej konstrukcji.
- Wnoszenie narzędzi i innych materiałów na podesty robocze musi się odbywać wewnątrz wieży, z piętra na piętro, przez specjalne otwory wejściowe, za pomocą lin o odpowiednich wymiarach wciąganych ręcznie. Jeżeli jest to niemożliwe, przedmioty o wadze nieprzekraczającej 50 kg można wciągać po zewnętrznej stronie wieży za pomocą lin o odpowiednich wymiarach wciąganych ręcznie, pionowo, równolegle do wieży i w takiej odległości od niej, by pozostawać w zasięgu działania stabilizatorów.
- Niedozwolone jest stawianie i używanie urządzeń podnośnikowych.
- Zakazane jest skakanie po rusztowaniach.
- Niedozwolone jest wykonywanie połączeń mostowych pomiędzy rusztowaniem wieżowym a budynkiem.
- Rusztowania wieżowe nie są zaprojektowane do tego, by być podnoszone i zawieszane (np. za pomocą dźwigu budowlanego)
Procedury dotyczące przemieszczania
- Rusztowania wieżowe na kołach można przemieszczać wyłącznie ręcznie, na podłożach trwałych, płaskich, wolnych od przeszkód i dokładnie wypoziomowanych, w warunkach bezwietrznych.
- Przed przystąpieniem do przemieszczenia należy zmniejszyć wysokość całkowitą rusztowania maksymalnie do 7,00 m, unieść z ziemi regulowane nóżki oraz stabilizatory o nie więcej niż 20 mm i odblokować hamulce w kołach.
- Podczas przemieszczania nie należy przekraczać normalnej prędkości chodu.
- Podczas przemieszczania na rusztowaniu nie mogą znajdować się żadne osoby ani przedmioty.
- Zabrania się zbliżania do linii elektrycznych na odległość mniejszą niż 5,00 m.
- Po zakończeniu przemieszczania wsunąć hamulce do 4 kółek, ponownie wypoziomować rusztowanie, przesunąć stabilizatory do dołu tak, aby zapewnić idealne przyleganie do podłoża.
Kontrole, dbałość, konserwacje
- Po pewnym czasie eksploatacji, wg uznania operatora, należy usunąć zabrudzenia z zaprawy, cementu, lakieru itp., które mogły się pojawić na poszczególnych elementach.
- Śruby mocujące i regulacyjne oraz sworznie i tuleje przy poszczególnych złączkach muszą być zawsze dobrze nasmarowane.
- Sprawdzić każdorazowo przed montażem, czy części są w idealnym stanie i wymienić zużyte lub uszkodzone na inne tego samego typu, bezwzględnie oryginalne, zgodnie ze wskazówkami producenta.
- Podczas przemieszczania, transportu i magazynowania rusztowań należy dbać o to, by żaden element rusztowania nie podlegał obciążeniom mogącym spowodować stałe odkształcenia; unikać zatem nieporządnego składowania oraz składowania wraz z materiałami innego rodzaju.
Dostęp do podestów roboczych
Na podest roboczy należy obowiązkowo wchodzić od środka wieży, poprzeczki nośnych ram bocznych pełnią funkcję drabiny dostępowej. Osoby pracujące na rusztowaniu na kołach muszą używać zabezpieczenia przed upadkiem, które ograniczy wolne spadanie do nie więcej niż 0,70 m. Zabezpieczenie to musi biec wzdłuż liny zakotwionej u góry do ostatniej poprzeczki ostatniej nośnej ramy bocznej oraz u dołu do blokady kół w elemencie podstawy. Zabezpieczenie przed upadkiem (uprząż bezpieczeństwa) oraz lina muszą posiadać oznakowanie CE.
